Faciə
İsa Muğanna
?z əsərləri ilə m?asirlərindən fərqlənən İsa Muğannanın ?oxşaxəli yaradıcılığı, ədəbiyyatın bir ?ox janrlarında qələmə aldığı dəyərli n?munələr m?əllifin yaradıcılıq potensialının, təhkiyə areasının xeyli zəngin olduğunu g?stərir. ?z?nəməxsus maraqlı təhkiyə ?slubu olan yazı?ının qəhrəmanları əsasən ki?ik, g?zdən uzaq Azərbaycan kəndinin problemlər i?ərisində itib-batan sakinləri və ən qədim Bağ nəslinin n?mayəndələri – Əmirlilərdir. Bu problem onun əsərlərində bir xətt ?zrə inkişaf edərək, m?xtəlif məkanlarda, m?xtəlif rollarda əks olunur və zaman-zaman ?z aktuallığını artırır.
Yazı?ının “Faciə” povestində də bu aktuallıqlar ?z?n? qoruyub saxlayıb. “Faciə” də ekoloji aləmin, ətraf m?hitin qorunması mənəvi ekologiyanın təmizliyi ilə əlaqələndirilir. Bakıda yaşayan jurnalist Zəlimxan qardaşı Qaraxandan atasının xəstə olması ilə bağlı teleqram alır. Zəlimxan kəndə gələndə tamam fərqli bir mənzərə ilə qarşılaşır: Atası Sabit Mayılov xəstə deyil, Zəlimxanı əvvəllər sevib-ayrıldığı raykom katibi Əziz Mayılovun g?z?n?n ağı-qarası bircə qızı Z?mr?dlə evlənməyə ?ağırıblar. Belə bir yalan da uydurulur ki, Zəlimxan Z?mr?dlə evlənməsə, Əziz Mayılov altı qız atası Qaraxanı həbs etdirəcək. Zəlimxan meşəni gəzdikcə ?ox dəhşətli hadisələrə şahid olur: O, əvvəllər yamyaşıl, sıx ağaclarla ?rt?l? olan meşənin g?n?-g?ndən məhv edildiyini g?r?r. Meşəni məhv edən Zəlimxanın doğma ailəsidir. Zəlimxan maddi-mənəvi ekologiyanın harmoniyasını tənzimləməyə ?alışır. O d?ş?n?r ki, uşaqkən etdiyi faciəvi əmələ (1942-ci ildə Zəlimxanın əlində a?ılan beşa?ılan Qaraxanın 3 yaşlı oğlunu ?l?m?nə səbəb olur) rəğmən sevilib-əzizlənməsi, adına qo? qurbanlar kəsilməsi, ali məktəbdə oxudulması ona g?rə idi ki, ""bug?nk? g?n yetişdikdə qaqaşın (Zəlimxanın), etirazı, ?syanı yenə qırx ikinci ili xatırlatsın?!” Zəlimxan Z?mr?də haram pulla qazanılmış zinət əşyalarını ?ıxarmasını məsləhət g?r?r. Həyatın dəbdəbəsinə, komfortuna alışmış Z?mr?d deyir: ""Tək mənəm?! Hamı geyinmir?! Səriyyə bacının, Məryəmin geyindikləri bəs hardandır?!” Halbuki, Zəlimxan Z?mr?d?n onu anlaycağını fikirləşir. B?t?n ailə xirtdəyəcən r?şvətin i?indədir. Bir vaxtlar Zəlimxanın təhsil ala bilməsi ???n həmin doğma adamlar yad əməllərə əl atmışdılar… Əsərin sonunda Zəlimxan ona təhsil verən, əlinə qələm verən əziz, yad adamlar haqqında nə yazacağını d?ş?nməsi, Z?mr?d? fikirləşməsi İsa Muğannanın həyatı tədqiq edə bilmə ehtiras və bacarığından xəbər verir: ""Zəlimxan Z?mr?d?n yanında ?z?n? g?nahkar hiss edirdi. ??nki onun Z?mr?d?n? dəyişdirib əvəzində başqa Z?mr?d gətirən səbəbləri vaxtında g?rə bilməmiş, Z?mr?d? vaxtında xilas edə bilməmişdi. İndi isə… Əfsanədən doğulmuş Dəli pəri əfsanəyə ?evrilib Qarasuyun dumanı ilə birgə ələgəlməz, tutulmaz olmuşdu. Z?mr?dlə birgə baba da, Qaraxan da, B?y?ktalanın sakit-epik həyatı da, hətta təkqol direktorla m?əllimlər də əfsanəyə d?nm?şd?. Elə isə, bəs Zəlimxanı bu yol ayrıcında dayanmağa məcbur edən nə idi? O, bloknotu ?ıxarıb dizinin ?st?ndə a?mışdı. Amma qələm başlanğıcda ilişib dururdu. Hardan başlasın, necə yazsın, meşənin, təbiətin, insan g?zəlliklərinin, doğruluğun, saflığın d?şmənləri haqqında necə yazsın, b?t?n qəzetləri, jurnalları ?z patetik nitqləri ilə dolduran ”Qarğıdalı”nın, əziz, can-ciyər ""Əziz m?əllimlə yoldaşlıq məhkəməsi”nin haqqında necə yazsın ki, dərdinin b?y?kl?y?, qəzəbinin, kininin dərinliyi b?t?n aydınlığı ilə g?r?ns?n?”
Yazı?ının “Faciə” povestində də bu aktuallıqlar ?z?n? qoruyub saxlayıb. “Faciə” də ekoloji aləmin, ətraf m?hitin qorunması mənəvi ekologiyanın təmizliyi ilə əlaqələndirilir. Bakıda yaşayan jurnalist Zəlimxan qardaşı Qaraxandan atasının xəstə olması ilə bağlı teleqram alır. Zəlimxan kəndə gələndə tamam fərqli bir mənzərə ilə qarşılaşır: Atası Sabit Mayılov xəstə deyil, Zəlimxanı əvvəllər sevib-ayrıldığı raykom katibi Əziz Mayılovun g?z?n?n ağı-qarası bircə qızı Z?mr?dlə evlənməyə ?ağırıblar. Belə bir yalan da uydurulur ki, Zəlimxan Z?mr?dlə evlənməsə, Əziz Mayılov altı qız atası Qaraxanı həbs etdirəcək. Zəlimxan meşəni gəzdikcə ?ox dəhşətli hadisələrə şahid olur: O, əvvəllər yamyaşıl, sıx ağaclarla ?rt?l? olan meşənin g?n?-g?ndən məhv edildiyini g?r?r. Meşəni məhv edən Zəlimxanın doğma ailəsidir. Zəlimxan maddi-mənəvi ekologiyanın harmoniyasını tənzimləməyə ?alışır. O d?ş?n?r ki, uşaqkən etdiyi faciəvi əmələ (1942-ci ildə Zəlimxanın əlində a?ılan beşa?ılan Qaraxanın 3 yaşlı oğlunu ?l?m?nə səbəb olur) rəğmən sevilib-əzizlənməsi, adına qo? qurbanlar kəsilməsi, ali məktəbdə oxudulması ona g?rə idi ki, ""bug?nk? g?n yetişdikdə qaqaşın (Zəlimxanın), etirazı, ?syanı yenə qırx ikinci ili xatırlatsın?!” Zəlimxan Z?mr?də haram pulla qazanılmış zinət əşyalarını ?ıxarmasını məsləhət g?r?r. Həyatın dəbdəbəsinə, komfortuna alışmış Z?mr?d deyir: ""Tək mənəm?! Hamı geyinmir?! Səriyyə bacının, Məryəmin geyindikləri bəs hardandır?!” Halbuki, Zəlimxan Z?mr?d?n onu anlaycağını fikirləşir. B?t?n ailə xirtdəyəcən r?şvətin i?indədir. Bir vaxtlar Zəlimxanın təhsil ala bilməsi ???n həmin doğma adamlar yad əməllərə əl atmışdılar… Əsərin sonunda Zəlimxan ona təhsil verən, əlinə qələm verən əziz, yad adamlar haqqında nə yazacağını d?ş?nməsi, Z?mr?d? fikirləşməsi İsa Muğannanın həyatı tədqiq edə bilmə ehtiras və bacarığından xəbər verir: ""Zəlimxan Z?mr?d?n yanında ?z?n? g?nahkar hiss edirdi. ??nki onun Z?mr?d?n? dəyişdirib əvəzində başqa Z?mr?d gətirən səbəbləri vaxtında g?rə bilməmiş, Z?mr?d? vaxtında xilas edə bilməmişdi. İndi isə… Əfsanədən doğulmuş Dəli pəri əfsanəyə ?evrilib Qarasuyun dumanı ilə birgə ələgəlməz, tutulmaz olmuşdu. Z?mr?dlə birgə baba da, Qaraxan da, B?y?ktalanın sakit-epik həyatı da, hətta təkqol direktorla m?əllimlər də əfsanəyə d?nm?şd?. Elə isə, bəs Zəlimxanı bu yol ayrıcında dayanmağa məcbur edən nə idi? O, bloknotu ?ıxarıb dizinin ?st?ndə a?mışdı. Amma qələm başlanğıcda ilişib dururdu. Hardan başlasın, necə yazsın, meşənin, təbiətin, insan g?zəlliklərinin, doğruluğun, saflığın d?şmənləri haqqında necə yazsın, b?t?n qəzetləri, jurnalları ?z patetik nitqləri ilə dolduran ”Qarğıdalı”nın, əziz, can-ciyər ""Əziz m?əllimlə yoldaşlıq məhkəməsi”nin haqqında necə yazsın ki, dərdinin b?y?kl?y?, qəzəbinin, kininin dərinliyi b?t?n aydınlığı ilə g?r?ns?n?”
- Категория: классическая проза
- Правообладатель: Аудиокитаб ООО
- Возрастное ограничение: 0+
- Легальная стоимость: 93.56 руб.
Слушать аудиокнигу «Faciə» онлайн:
Комментарии ():
Вам также может понравиться:
книги, что говорят с тобой
