""Madatov adasına gediş və d?n?ş"" romanını oxuyarkən insan fərqli d?ş?ncələrin şahidi olur. Rəngsaz Hafo romanın əsas qəhrəmanıdır. Sənətində əsl peşəkar olan Hafo cəmiyyət tərəfindən əxlaqsız hesab olunur. İnsanlardan ondan şikayətlər edirlər. Hafo kişibazlıqda g?nahkar bilinir. Hətta romanda elə bir məqam var ki, yeddi kişi birlikdə m?nasibətdə olurlar. Rəngsaz lal oğlanı evinə gətirir. İnsanlar deyir ki, o oğlan Hafonun arvadını əvəz edir. Guya ki, həmin uşağı Hafo qorxutmuş və bu qorxunun nəticəsində uşaq lal olmuşdu. Hafonu sevmirlər, sevməmələri ???n yetərincə səbəbləri var. O, he? kimdən ?əkinmir, insanlara q?rurla baxır. B?t?n həyatı dedi – qodularla dolu olsa da he? nəyə əhəmiyyət vermir. Bəlli bir həqiqət var ki, Hafo təkcə rəngsaz deyil, başqa işlərlə də məşğuldur və bu işlər insanlarda nifrət duyğusu yaradır. Romanda keşiş obrazı var. Belə ki, Hafonun etdiyi əxlaqsız hərəkətlərə g?rə insanlar keşiş Zaxariya ataya şikayət edirlər. Parmeniy ağa Zaxariya ataya s?yləyir ki, Hafonun varlığı məhəlləmizin əxlaqını pozur. O , insanları pis yola ?əkir.
Burada təriqət par?alanmasının yaratdığı gərginlik hiss olunur. Zaxariya ata kəskin qərar verməkdə ?ətinlik ?əkir. ??nki ?z? də Hafonun əməllərindən ?əkinir. Keşiş Hafonu g?rmək ???n evinə yollanır, lakin tapa bilmir, sonra Hafo ?z? kilsəyə gəlir. Keşiş isə onu kilsəyə qəbul etmək ismətir. Acıqlanır ki, sənin dinin, fikirlərin məlum deyil. Əsərin bu hissəsini oxuduğum zaman Kamyunun “ Yad ” povestini xatırladım. Hafo ilə Zaxariya atanın dialoqu ilə Mersonun keşişlə s?hbəti arasında oxşarlıq var. Hafo da Merso kimi dinə qarşı etinasız m?nasibət g?stərir. Keşişlərələ s?hbətdə onlarla məzələnirlər. Hafo keşişə deyir : – Sənə nə lazımdır ? ??rəyimi ?ətinliklə qazanıram, vəssalam. Zaxariya atasa ?z – ?z?nə danışır, nə zavallı adamdır, ?z dinini də bilmir. Zakariya atanın m?əmmalı ?l?m? romana olan marağımı daha ?ox artırdı. Araşdırma aparılsa da keşişin ?l?m?n? təsad?fi bədbəxt hadisə adlandıraraq istintaqa son qoyuldu. Halfo general Şavişvilinin evindən qiymətli əşyaları oğurlamaqda g?nahkar bilinir. Onun ?l?m? vəziyyəti daha da ?ətinləşdirir. Kim idi onu ?ld?rən, məqsədi nə idi ? İstintaq prosesi polkovnik Korqanova həvale edilir. O Korqanov ki, uzun m?ddət he? bir uğur qazanmayıb, y?ksək nailiyyəti yoxdur. Təhmətlərlə rastlaşır. Bəs bu cinayətin istintaq prosesinin ona tapşırılmasında səbəb nədir ? Qatil tapılırmı ? Bu suallara cavab tapmaq ???n romanı dinləmək lazımdır .